De bibliotheek in Rozet te Arnhem.
Het faillissement van V&D heeft weer eens duidelijk gemaakt hoe zwaar winkelbedrijven het hebben in dit digitale tijdperk. Gewoon producten te koop aanbieden is niet meer voldoende. Ze moeten op zoek naar nieuwe formules om klanten aan zich te binden. En ze zijn niet de enigen. Ook bibliotheken worstelen met veranderende voorkeuren van consumenten. Gewoon boeken te leen aanbieden volstaat niet meer. Er moet beleving bij. Fun. In de Nijmeegse bibliotheek kun je in de leeshoek koffie en muffins bestellen bij een echte barista. In Apeldoorn voert een glijbaan je desgewenst naar de afdeling kinderboeken. Ook in Arnhem, waar een Aardvarken voor de deur ligt te luieren, kun je glijdend van de ene naar de andere verdieping. Ik vind het prachtig. Zo lang bibliotheken daarnaast maar die laagdrempelige boekenverzamelingen blijven waar je voor een habbekrats kunt lezen en lenen.
Veel bibliotheken hebben een geschiedenis die teruggaat tot de negentiende eeuw. Ze zijn meestal opgericht ter “verheffing van het volk”, soms in algemene zin, soms volgens specifieke katholieke of protestantse beginselen. Hun ouderdom is af te lezen aan hun collecties, die niet alleen recente boeken maar ook bijzondere historische werken kunnen omvatten. Dat geldt zeker voor de Arnhemse bibliotheek. Die beheert namelijk al bijna vijftig jaar de Gelderland bibliotheek: een collectie Gelderse handschriften, oude drukken, kranten, pamfletten, atlassen, foto’s en ansichten. Ook alle tijdschriften van alle Gelderse historische verenigingen worden er bewaard: van Groenlo tot Culemborg en van Wijchen tot Hattem. Daarmee beheert deze bibliotheek mede het geheugen van Gelderland. En zoals het bibliotheken betaamt: dat geheugen is voor iedereen vrij en gratis toegankelijk.
Het bewaren en toegankelijk houden van dat historische materiaal kost natuurlijk geld. Dus klinken er van tijd tot tijd kritische geluiden. Is al dat papier nog wel nodig, kan het niet anders? Ik zal niet ontkennen dat het gemakkelijk zou zijn: thuis achter de pc digitaal alle Gelderse boeken, kranten en artikelen raadplegen. Maar let op, weg is weg. Dus laten we heel terughoudend zijn met het saneren van zo’n oude bibliotheek. Bovendien, vlak de magie – de fun – niet uit van het bestuderen van een originele kaart, een historisch handschrift of een in leer gebonden boek. En helemaal als je daarna een heerlijke latte macchiato kunt gaan drinken.