Vluchtelingen beheersen het nieuws. Al maandenlang. Vaak is de toonzetting in de media negatief, met sleutelwoorden als protest, angst, problemen. Gelukkig zijn er ook berichten die gaan over hulp, steun en medemenselijkheid.
Het is niet de eerste keer dat Nederland overspoeld wordt door vluchtelingen. Honderd jaar geleden, tijdens de Eerste Wereldoorlog, was dat ook het geval. De inval van Duitse troepen in België bracht in 1914 een ongekende vluchtelingenstroom op gang. Ruim een miljoen mensen zochten veiligheid in Nederland, dat toen zelf een bevolking had van zesenhalf miljoen. Opvang in de regio, zouden we dat nu noemen. In Nijmegen arriveerden vijftienhonderd Belgische vluchtelingen. Ze kregen onderdak in leegstaande kazernes. Een plaatselijk Comité bekommerde zich om hun welzijn.
Na enkele maanden keerden de meeste vluchtelingen terug naar huis, maar zo’n honderdduizend bleven in ons land achter. Wachtend op de vrede die pas in 1918 getekend zou worden. Nu moest er voor meer permanente opvang gezorgd worden. Wie niet bij particulieren onderdak vond, werd gehuisvest in barakkenkampen in Ede, Nunspeet, Uden of Gouda. Militairen en hun gezinnen gingen naar kampen in Oldebroek of Harderwijk. In die vluchtelingenkampen woonden duizenden mensen. Een soort dorpen waren het, met eigen scholen, werkplaatsen, een winkel, een recreatiezaal, een postkantoor en een kerk.
Vluchtoord Ede, waar ruim drieënvijftighonderd Belgische vluchtelingen woonden tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Werden de Belgische vluchtelingen overal met open armen ontvangen? Nee, ook in die tijd klonken er negatieve geluiden. Bijvoorbeeld over de hoog oplopende kosten van opvang, over concurrentie op de arbeidsmarkt en over de grote cultuurverschillen tussen Belgen en Nederlanders. De taal was een probleem omdat veel vluchtelingen Frans spraken. En dan was het merendeel ook nog eens katholiek. In het roomse Nijmegen was dat geen bezwaar, maar op de noordelijke Veluwe had men er meer moeite mee. Toch was de algemene houding welwillend.
Natuurlijk, de situatie van een eeuw geleden is niet zomaar te vergelijken met die van nu. De oorlog was dichtbij, het waren onze directe buren die getroffen werden. Maar gemakkelijk was het toen evenmin. Niet voor Nederland en niet voor de Belgische vluchtelingen. Desondanks lukte het om zonder grote conflicten jarenlang honderdduizend mensen op te vangen. In de huidige tijd is dat een hoopgevende gedachte.