Vorige week bezocht ik in gezelschap van een collega en een groep geschiedenisstudenten enkele Portugese universiteitssteden. We vielen met onze neus in de boter, want de jaarlijkse studentenfeesten gingen juist van start. In Coimbra liepen jongelui rond in keurige zwarte kostuums of mantelpakjes, met bijbehorende zwarte capes, voorzien van linten of een hoed (voor de pas afgestudeerden) in de kleur van de eigen faculteit. ’s Avonds vond in Porto een feestelijke optocht plaats die uren duurde en het verkeer in de binnenstad lamlegde. Studenten scandeerden leuzen, zongen liederen en nuttigden biertjes. Gevels en standbeelden waren behangen met geïmproviseerde spandoeken waaruit wij konden opmaken – voor zover onze taalkennis dat toeliet – welke bijzondere kwaliteiten de verschillende studierichtingen bezaten. Familieleden en bekenden stonden langs de route en zwaaiden. De stad was bevangen door een vrolijke zindering. De studenten toonden zich trots op hun studie, de stad toonde zich trots op haar studenten.
Radboud Universiteit Nijmegen
Een vergelijking met onze thuisstad drong zich op. Dat Nijmegen een studentenstad is, valt sinds de verhuizing naar de campus op Heijendaal vooral af te leiden uit meer informele tekenen, zoals het rijk gevarieerde kroegleven of de uitbundige fietsenverzamelingen voor studentenhuizen. Tradities waarbij de studentengemeenschap zich in vol ornaat toont aan de stad kennen wij niet – of beter gezegd: niet meer. Want gedurende een groot deel van de twintigste eeuw vonden ook in Nijmegen jaarlijks studentikoze manifestaties plaats, waaronder fakkeltochten, wagenspelen en serenades voor de verzamelde hoogleraren – terwijl die laatsten genoten van een deftig diner. Met de democratische omwenteling van de jaren zeventig zijn dergelijke tradities verdwenen. Ze raakten uit de tijd. Jammer eigenlijk, want het voorbeeld van Porto laat zien dat ze wel degelijk verbindend kunnen werken. Ze maken duidelijk dat stad en universiteit nauw met elkaar samenhangen. En denk nu niet dat deze studententradities alleen voorkomen bij stokoude instellingen, want de universiteit van Porto is slechts twaalf jaar ouder dan de onze.
Zou het, met het honderdjarig bestaan van de Radboud Universiteit in het verschiet (nog maar acht jaar, dan is het zo ver), geen idee zijn om een jaarlijkse studentenmanifestatie te ontwikkelen waarmee de universitaire gemeenschap zich presenteert aan de stad en aan elkaar? Niet per se in zwart kostuum met cape, maar op eigen en eigentijdse wijze. Met wellicht een vleugje inspiratie uit het verleden. Want zo’n serenade bijvoorbeeld, dat lijkt me wel wat…